22 eylül ne demek?

Olaylar

1792 - Fransa'da Cumhuriyet ilan edildi.
1903 - Italo Marchioni, dondurma külahının (kornet) patentini aldı.
1919 - Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.
1939 - Dikili ve çevresinde deprem: 100'den fazla kişi öldü. Dikili ve Karaburun tamamen yıkıldı.
1940 - Bakanlar Kurulu, İstanbul'da çıkan Le Journal d'Orient gazetesini yedi gün süreyle kapattı. Gazetenin resmi dış politikaya aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1950 - Yeni Baştan gazetesinin kurucusu ve yazarı Aziz Nesin hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. Nesin, "Sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın" yapmakla suçlanıyor.
1958 - CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, "Demokrasiye paydos demeye Demokrat Parti Genel Başkanı'nın gücü yetmeyecektir" dedi.
1964 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, "Yassıada Yargılamaları" hükümlüleri; Refik Koraltan, Rüştü Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen'i hastalık nedeniyle affetti.
1980 - İran-Irak Savaşı başladı.
1984 - Gökova Körfezi'nde termik santral kurulmasına karşı çıkan köy kadınları eylem yaptılar.
1986 - 12 Eylül darbesi sonrası Alparslan Türkeş, ilk kez Milliyetçi Çalışma Partisi'nin (MÇP) İstanbul mitinginde konuştu.
1993 - New York Metropolitan Müzesi, "Karun Hazinesi"ni Türkiye'ye geri göndermeye karar verdi.
2000 - Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel olan İnsan Hakları Raporunu kabul etti.
2002 - Almanya'da Şansölye Gerhard Schröder'in liderliğindeki Sosyal Demokratlar, genel seçimlerden birinci parti olarak çıktı.
2002 - İsrail birliklerinin, militanları yakalama gerekçesiyle Gazze'de düzenlediği operasyon sırasında çıkan çatışmada 9 Filistinli öldü.

Doğumlar

1211 - İbn-i Hallikân, On üçüncü yüzyılda yaşamış olan tarihçi, fakih ve şair (ö. 1282)
1515 - Clevesli Anne, VIII. Henry'nin dördüncü karısı (ö. 1557)
1552 - IV. Vasili, Rus Çarı (ö. 1612)
1593 - Matthäus Merian, İsviçreli yayıncı (ö. 1650)
1606 - Li Zicheng, Çin'in kısa süreli Shun Hanedanı'nın kurucusu ve tek imparatoru (ö. 1645)
1715 - Jean-Étienne Guettard, Fransız doğa bilimci, botanikçi ve mineralog (ö. 1786)
1741 - Peter Simon Pallas, Prusyalı zoolog ve botanikçi (ö. 1811)
1750 - Christian Konrad Sprengel, Alman doğa bilimci, teolog ve öğretmen (ö. 1816)
1759 - William Playfair, İskoç mühendis ve siyasi ekonomist (ö. 1823)
1791 - Michael Faraday, İngiliz fizikçi (ö. 1867)
1863 - Ferenc Herczeg, Macar oyun yazarı (ö. 1954)
1875 - Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Litvan ressam, besteci ve yazar (ö. 1911)
1878 - Şigeru Yoşida, Japon siyaset adamı (ö. 1967)
1885
- Erich von Stroheim, Alman aktör ve yönetmen (ö. 1957)
- Paul Muni, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1967)
1901 - Charles Brenton Huggins, Amerikalı hekim, fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1997)
1902 - Ayetullah Humeyni, İran'ın dini lideri (ö. 1989)
1906 - Ilse Koch, Nazi savaş suçlusu (ö. 1967)
1917 - Türkan Aziz, İlk Kıbrıslı Türk başhemşire (ö. 2019)
1922 - Chen Ning Yang, Çin kökenli Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1924 - İlyas Hüseynov, Azerbaycanlı müzisyen (ö. 2017)
1927 - Tommy Lasorda, Amerikalı beyzbolcu ve spor yöneticisi (ö. 2021)
1931 - Alain Bacquet, Fransız hukukçu
1934 - Ayla Erduran, Türk keman sanatçısı
1941 - Anna Tomowa-Sintow, Bulgar soprano
1942 - David J. Stern, Amerikalı spor (NBA patronu) adamı (ö. 2020)
1951 - David Coverdale, İngiliz müzisyen ve Whitesnake kurucusu ve vokalisti
1954 - Vedat Bilgin, Türk sosyolog, akademisyen, bürokrat ve siyasetçi
1957
- Nick Cave, Avustralyalı müzisyen
- Refat Çubarov, Ukraynalı siyasetçi
1958 - Andrea Bocelli, İtalyan tenor, söz yazarı ve besteci
1961
- Bonnie Hunt, Amerikalı oyuncu
- Catherine Oxenberg, Amerikalı kadın oyuncu
1964 - Hasan Basri Güzeloğlu, Türk bürokrat
1966
- Erdoğan Atalay, Türk asıllı Alman oyuncu
- Ruth Jones, Galli oyuncu
1967 - Félix Savón, Kübalı boksör
1969 - Yalçın Akdoğan, Türk siyasetçi
1970
- Mystikal, Amerikan rapçi, söz yazarı ve aktör
- Emmanuel Petit, Fransız eski futbolcu
1975 - Elif Güvendik, Türk yapımcı ve sunucu
1976 - Martin Solveig, Fransız DJ
1977 - Ali Sunal, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1978 - Harry Kewell, Avustralyalı futbolcu
1981
- Barış Atay, Türk sinema ve dizi oyuncusu
- Emre Canpolat, Türk oyuncu
- Sedat Ağçay, Türk futbolcu
1982
- Ayben, Türk rap sanatçısı
- Billie Piper, İngiliz şarkıcı ve oyuncu
- Maarten Stekelenburg, Hollandalı kaleci
1983
- Glenn Loovens, Hollandalı millî futbolcu
- Şeref Tüfenk, Türk güreşçi
1984
- Lazar Angelov, Bulgar fitness modeli
- Thiago Silva, Brezilyalı millî futbolcu
1985
- Faris Haroun, Belçikalı futbolcu
- Tatiana Maslany, Kanadalı oyuncu
1986 - Yasin Şihavi, Tunuslu futbolcu
1987
- Tom Felton, İngiliz oyuncu
- Tom Hilde, Norveçli kayakla atlamacı
- Zdravko Kuzmanović, İsviçre doğumlu Sırp futbolcu
1988 - Nikita Andreyev, Rus futbolcu
1989 - Kim Hyo-yeon, Güney Koreli şarkıcı, rapçi, dansçı, DJ ve televizyon kişiliği
1990 - Senem Kuyucuoğlu, Türk model ve sunucu
1992 - Emin Mehdiyev, Azeri futbolcu
1993 - Sinan Tekerci, Türk futbolcu
1994
- Enver Cenk Şahin, Türk futbolcu
- Muhammed Kanu, Suudi milli futbolcusu
- Park Jin-young, Güney Koreli oyuncu, şarkıcı-şarkı yazarı, koreograf ve dansçı
1995 - Nayeon, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı
1996 - Anthoine Hubert, Fransız otomobil yarışçısı
1999
- Kim Yoo-jung, Güney Koreli oyuncu, model ve sunucu
- Tallan Latz, Amerikalı gitarist

Ölümler

1158 - Otto von Freising, Alman papaz ve vakainüvis (d. 1114)
1253 - Dōgen, Kyoto doğumlu Japon Zen hocası ve Japonya'daki Soto Zen okulunun kurucusu (d. 1200)
1408 - VII. İoannis, İmparator IV. Andronikos ile Bulgar Çarı İvan Alexander ve Eflaklı Teodora'nin kızı olan Bulgar Keratsa'nın oğlu (d. 1370)
1520 - Yavuz Sultan Selim, Osmanlı'nın 9. Padişahı (d. 1470)
1531 - Louise de Savoie, Fransız soylu, Auvergne ve Bourbonnais naibesi, Nemours düşesi ve Fransa Kralı I. François'nın annesi (d. 1476)
1539 - Guru Nanak, Sihlerin ilk gurusu (d. 1469)
1554 - Francisco Vásquez de Coronado, İspanyol kâşif (d. 1510)
1703 - Vincenzo Viviani, İtalyan matematikçi ve bilim insanı (d. 1622)
1756 - Ebu'l Hasan Ali, Hüseyni Hanedanının ve Tunus Beyliğinin ikinci beyi (d. 1688)
1774 - XIV. Clemens, 19 Mayıs 1769 ile 22 Eylül 1774 arasında papa (d. 1705)
1828 - Shaka, Zulu kabilesinin en etkili lideri (d. 1787)
1872 - Vladimir Dal, Rus Hekim, doğabilimci, sözlükbilimci ve dilbilimci (d. 1801)
1888 - Gustave Boulanger, Fransız klasik figür ressamı ve doğa bilimci (d. 1824)
1895 - Viktor Rydberg, İsveçli yazar (d. 1828)
1897 - Antônio Conselheiro, Brezilya dini lider ve vaiz (d. 1830)
1914 - Alain-Fournier (d. Henri Alban-Fournier), Fransız yazar (ö. 1886)
1943 - Sedat Nuri İleri, Türk karikatürist (d. 1888)
1945 - Galip Bahtiyar Göker, Türk siyasetçi (d. 1881)
1945 - Mürsel Bakü, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
1952 - Kaarlo Juho Ståhlberg, Finlandiya Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı (d. 1865)
1956 - Frederick Soddy, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1877)
1960 - Melanie Klein, Britanyalı psikanalist (d. 1882)
1969 - Adolfo López Mateos, Meksikalı siyasetçi (d. 1909)
1969 - Aleksandras Stulginskis, Litvanya'nın ikinci Cumhurbaşkanı (d. 1885)
1973 - Paul van Zeeland, Belçikalı avukat, ekonomist, Katolik politikacı ve devlet adamı (d. 1893)
1979 - Ebu'l-A'lâ Mevdudî, Pakistanlı müfessir, İslam âlimi, gazeteci ve yazar (d. 1903)
1989 - Irving Berlin, Amerikalı besteci ve şarkı sözü yazarı (d. 1888)
1994 - Hedwig Potthast, Heinrich Himmler'in metresi (d. 1912)
1999 - George C. Scott, Amerikalı oyuncu ve Oscar Ödülü sahibi (d. 1927)
2001 - Fikret Kızılok, Türk besteci ve müzik yorumcusu (d. 1946)
2001 - Isaac Stern, Rus asıllı Amerikalı kemancı (d. 1920)
2004 - Big Boss Man, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1963)
2007 - Marcel Marceau, Fransız pandomim sanatçısı (d. 1923)
2008 - Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1943)
2008 - Thomas Dörflein, Alman hayvanat bahçesi görevlisi (d. 1963)
2010 - Jackie Burroughs, İngiliz-Kanadalı oyuncu (d. 1939)
2010 - Eddie Fisher, Amerikalı şarkıcı (d. 1928)
2010 - Jorge González, Arjantin asıllı Amerikalı profesyonel güreşçi ve basketbolcu (d. 1966)
2011 - Cengiz Dağcı, Kırım Tatarı yazar ve şair (d. 1919)
2011 - Aristides Pereira, Yeşil Burunlu siyasetçi (d. 1923)
2011 - Knut Steen, Norveçli heykeltıraş (d. 1924)
2011 - Vesta Williams, Amerikalı soul müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktris (d. 1957)
2013 - David H. Hubel, Amerikalı nörofizyolog (d. 1926)
2013 - Álvaro Mutis, Kolombiyalı yazar, şair, köşe yazarı, yayıncı ve film yapımcısı (d. 1923)
2013 - Luciano Vincenzoni, İtalyan oyun yazarı (d. 1926)
2014 - Hans E. Wallman, İsveçli yönetmen ve yapımcı (d. 1936)
2015 - Yogi Berra, Amerikalı efsane beyzbol oyuncusu ve çalıştırıcısı (d. 1925)
2017 - Paavo Olavi Lonkila, Finlandiyalı kros kayakçısı (d. 1923)
2017 - Börje Vestlund, İsveçli siyasetçi (d. 1960)
2018 - Avi Duan, İsrailli siyasetçi (d. 1955)
2018 - Chas Hodges, İngiliz şarkıcı ve müzisyen (d. 1943)
2018 - Al Matthews, Amerikalı siyahi şarkıcı, oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1942)
2018 - Edna Molewa, Güney Afrikalı kadın siyasetçi ve bakan (d. 1957)
2019 - Vytautas Briedis, Litvanyalı profesyonel kürek sporcusu (d. 1940)
2019 - Sándor Sára, Macar film ve görüntü yönetmeni (d. 1933)
2020 - Michael Gwisdek, Alman aktör ve film yönetmeni (d. 1942)
2020 - Frie Leysen, Belçikalı festival organizatörü ve sanat yönetmeni (d. 1950)
2020 - Jacques Sénard, Fransız diplomat (d. 1919)
2020 - Road Warrior Animal, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1960)
2020 - Agne Simonsson, İsveçli eski millî futbolcu (d. 1935)
2020 - Ashalata Wabgaonkar, Hint oyuncu (d. 1941)
2021 - Doğan Kuban, Türk mimar ve akademisyen (d. 1926)
2022 - Jorge Fons, Meksikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1939)
2022 - Hilary Mantel, İngiliz roman yazarı ve eleştirmen (d. 1952)